Çocuklara Para ve Finansal Mevzuları Öğretmek İçin Birlikte Oynayabileceğiniz 10 Oyun
‘Para kolay kazanılmıyor yavrum’ demek hoş, fakat çocuklar bunu nitekim anlayana kadar, oyun oynayarak işin iç yüzünü öğrenmeleri çok daha tesirli oluyor. Hem eğlenip hem öğrenebilecekleri bu oyunlarla, çocuklara paranın bedelini, tasarrufu ve harcama şuurunu öğretmek mümkün. Üstelik birlikte vakit geçirmenin bonusu da cabası! 🎲👨👩👧👦
Hazırsan başlıyoruz! 👇
1. Küçük marketçilik oyunu!
Evdeki boş makarna kutularını, oyuncakları, patatesleri bile market eseri ilan ediyoruz. Fiyat etiketlerini el işi kağıdıyla hazırlıyoruz. Sen kasiyer ol, çocuğun müşteri olsun. Sonra rolleri değiştirin. Para üstü ver, eser sat, “Hayır, o indirimli değil” de…
Böylece çocuğun yalnızca parayla alışveriş yapmayı değil, neye muhtaçlığı olduğunu nasıl seçeceğini de öğreniyor. Marketçilik oynarken bir yandan para saymayı öğreniyor, bir yandan da “O oyuncağı alırsam sakız alamam” üzere gerçeklerle tanışıyor. Hayat dersi üzere lakin eğlenceli olanından. 😄
2. Harca, biriktir ve paylaş kavanozları
Üç kavanoz hazırlıyoruz. Üzerlerine “Harcama”, “Birikim”, “Paylaşım” yazıyoruz. Harçlık geldi mi? Üçe bölünüyor. Harca kısmı onun dilediği şey için. Biriktir, büyük hayali için. Paylaş ise yardım etmek istediği bir şey olabilir; sokak hayvanları için mama almak bile olabilir mesela.
Bu oyunun hoşluğu şu: Çocuk hem parayı planlamayı öğreniyor hem de paylaşmanın memnunluğunu tadıyor. Daha ne olsun?
3. Küçük yatırımcı oyunu!
Hayalî 100 TL veriyorsun (tabii gerçek vermiyoruz, hayal kuruyoruz). “Bu parayla bir iş kuracak olsan ne yapardın?” diye soruyorsun. Limonata standı mı açardı, çorap boyama atölyesi mi, yoksa YouTube kanalı mı kurardı? Haydi bakalım…
Çocuğun hayal gücüyle para planlaması birleşince ortaya acayip yaratıcı fikirler çıkıyor. Hem yatırım nedir, hem risk almak ne demek, hem de “Bir işte para kazanmak için neler gerekir?” üzere mevzular üzerine bizatihi konuşmaya başlıyorsunuz.
4. Konutta maaş sistemi.
Ev içi vazifeleri yazıyoruz: Masayı kurmak 2 TL, kitapları toplamak 1 TL, kardeşiyle hengame etmemek bonus 😂 Maaşlar haftalık ya da aylık ödeniyor. Parayla değil de jetonla da oynayabilirsiniz. Hatta ay sonu maaşla istediği küçük şeyi almasına müsaade verin.
Çocuk burada şunu öğreniyor: Emek harcamadan para kazanılmıyor. Ve neye emek verirse ona nazaran gelir elde ediyor. Velhasıl “anneciğim ben bir şey almak istiyorum” cümlesine “hadi misyon listesine bakalım” diyerek yanıt verme özgürlüğü!
5. Takas pazarı!
Evde artık oynamadığı oyuncakları, okumadığı kitapları topla. Sen de birkaç şey koy. Sonra bir takas pazarı kurun. “Bu kitap 2 puan, bu otomobil 5 puan” üzere puan sistemi belirleyin. Herkes pazarlığını yapsın.
Burada çocuk yalnızca parayla değil, pahayla alışveriş yapmayı öğreniyor. Hatta bazen “Oynamadığım şeyi neden saklıyorum ki?” deyip minimalist ruhuna bile kavuşabilir. Kim bilir?
6. Tatil planı yapma oyunu.
Birlikte bir hayalî tatil planlıyorsunuz. Otel, yol, yemek, cümbüş… Fakat bütçe aşikâr: 1000 TL (hayalî elbette). Sonra bu bütçeyle plan yapmaya başlıyorsunuz. “Uçağa binersen otelde kalamayabilirsin”, “Burger yerine sandviç yersek cümbüş parkına gidebiliriz” gibi…
Bu oyun bütçe idaresi öğretmek için kusursuz. Hem çocuğunuz plan yapmayı, öncelik sıralamayı öğreniyor; hem de tatil üzere eğlenceli bir temada olduğu için motivasyon yüksek oluyor.
7. “Ne alırdın?” Oyunu.
Sen ona 50 TL’lik hayalî bir bütçe veriyorsun. Sonra seçenekleri sıralıyorsun: Oyuncak mı alır, hamburger mi yer, yoksa para biriktirip ay sonunda bir ayıcık mı alır? Tartışıyorsunuz: “Bu anlık bir istek mi, yoksa uzun vadede daha mı memnun eder?”
Çocuk burada istek ve gereksinim ortasındaki farkı yavaş yavaş fark etmeye başlıyor. Zira o yaşta “şu an canım çekti” ile “gerçekten gereksinimim var” farkı çok bulanık olabiliyor.
8. Kumbara günlüğü!
Kumbarasına para attığında bir günlüğe neden attığını yazdırın. “Bugün 2 TL attım zira yaz tatilinde dondurma yemek istiyorum” üzere. Ay sonunda o parayla ne aldığı yazılır ve ortaya bir kıssa çıkar: “Büyük Dondurma Amacı Operasyonu” 😄
Bu yalnızca biriktirmeyi değil, amaç belirlemeyi ve sabretmeyi de öğretir. Üstelik günlük yazmak çocuğun lisan gelişimine de katkı sağlar. Hem hislerini hem planlarını tabir etmeyi öğrenir.
9. Küçük girişimcilik günü!
Bir gününüzü büsbütün “girişimcilik” temasına ayırın. Çocuğunuzun kendi küçük eserini tasarlamasını, yapmasını ve satmasını sağlayın. Mesken üretimi bileklik, kendi çizdiği kartpostallar ya da limonata standı olabilir. Sonra birlikte fiyat belirleyin, maliyetini hesaplayın ve “Madem sattın, kazandığın parayla ne yapacaksın?” diye sorun.
Bu oyun çocuklara “Para yalnızca kazanılır, biriktirilmez” değil, üretmenin ve emek vermenin karşılığıdır iletisini verir. Tıpkı vakitte sorumluluk almayı, sabretmeyi, müşteriyle irtibatı de içeren gerçek bir küçük iş tecrübesi yaşatır.
10. Hayali kredi kartı oyunu.
Çocuğa hayalî bir kredi kartı verin. Limit muhakkak: 100 TL. Dilediği şeyleri alabilir ancak her ay 25 TL geri ödemesi gerekiyor. “Bu ay ne alırsın?”, “Gelecek ay geri ödemeyi yapabilir misin?” üzere sorularla kredi sistemini eğlenceli biçimde anlatabilirsiniz.
Böylece kredi kartının yalnızca bir “sihirli kart” olmadığını, gerisinde plan ve ödeme zaruriliği olduğunu öğreniyor. Üstelik erken yaşta borç – ödeme münasebetini anlaması büyük avantaj!
